13.04.2013 - Hrund Valgeirsdóttir

Eitt af því sem hefur verið notað í umræðunni sem rökstuðningur fyrir því að lágkolvetnamataræðið sé betra en til dæmis ráðleggingar um mataræði frá Embætti Landlæknis er að ráðleggingarnar hljóti að virka eitthvað illa fyrst offita hafi farið svona vaxandi síðustu árin. Þessi rök standa engan veginn undir sér þar sem það er ekkert tekið tillit til hversu margir Íslendingar raunverulega borða samkvæmt ráðleggingunum eða jafnvel hvort það sé kannski akkurat fólkið sem er í kjörþyngd.

Mastersritgerðin mín í næringarfræði fjallaði að hluta til um hversu margir Íslendingar ná hinum ýmsu ráðleggingum um mataræði og næringarefni úr upplýsingum á Landskönnun á mataræði Íslendinga árin 2010/2011 (þetta eru ekki allar ráðleggingar heldur bara hluti af þeim).

Þetta voru niðurstöðurnar:

• 67% Íslendinga ná ráðleggingum fyrir mjólkurvörur(2-3 skammtar á dag)
• 50% ná ráðleggingum fyrir fiskneyslu (2svar í viku)
• 10% ná ráðleggingum fyrir lýsi (1 tsk á dag), 
• 20% ná ráðleggingum fyrir ávexti og ber (>200 g á dag)
• 8% ná ráðleggingum fyrir grænmeti (>200 g á dag).
• 3% Íslendinga ná ráðleggingum fyrir harða fitu (<10% á dag)
• 68% ná ráðleggingum fyrir viðbættan sykur (<10% á dag) 
• 22% ná ráðleggingum fyrir trefjar (>25 g miðað við 2400 kkal á dag).

Hugsið ykkur allavega vel um hvað þið gætuð bætt ykkar mataræði á því að taka þessar ráðleggingar meira til fyrirmyndar sem er bara hollur matur í meginatriðum áður en þið hlaupið á næstu skyndilausn sem hljómar kannski aðeins of vel. Hugsið líka málið hvað gerist þegar þið springið á kúrnum og farið að borða aftur kolvetni. En það sem gerist hjá flestum er þeir fitna aftur því það er ekki raunhæft til lengdar að sleppa kolvetnum lengi úr matnum. Spáið líka í alla orkuna sem þið farið á mis við þegar þið skerið niður kolvetni og áhrifin sem það getur haft á heilastarfsemina.
Það skal samt tekið fram að ráðleggingar um mataræði eru hugsaðar fyrir heilbrigða einstaklinga til að fá öll nauðsynleg næringarefni og minnka líkur á hinum ýmsu sjúkdómum. Aðrir hópar gætu þurft að borða aðeins öðruvísi, til dæmis fólk með óþol og ofnæmi, íþróttafólk, fólk með sjúkdóma eins og krabbamein, hjarta- og æðasjúkdóma, nýrnasjúkdóma, sykursýki 2 osfrv.

Það er samt sem áður hægt er að taka jákvæðu hliðarnar frá lágkolvetnamataræði og tileinka sér en kannski forðast gallana. Helstu kostirnir eru þeir að fólk mun að öllum líkindum borða meira af berjum, grænmeti og fisk en gallarnir eru að fólk mun líklega borða meira af harðri fitu og salti en það þarf, og minna af ávöxtum, grófmeti og annarri trefjaríkri fæðu. 

En hvað er best fyrir of feitt fólk að borða til að grennast? Ef tilgangurinn er eingöngu að grennast og helst hratt, ekki halda almennilegri orku né fá öll nauðsynleg næringarefni, þá virkar að borða mat sem er lágur í kolvetnum en það ætti aðeins að vera í takmarkaðan tíma og helst undir eftirliti. Það er samt vel hægt að léttast þó borðuð séu kolvetni í eðlilegu magni. Það gæti tekið aðeins lengri tíma sem er kannski ekki beint spennandi fyrir marga en það sem ætti að vera aðlaðandi er að þá ertu að borða heilbrigðan mat sem er mun auðveldara að halda út til lengdar. Ef þú ferð að borða eftir lágkolvetnamataræði þá er það líklega bara kúr og svo þarftu að venja þig að borða "eðlilega" aftur sem gæti orðið mjög erfitt fyrir utan líkurnar á því að þyngjast aftur. Það er erfitt að breyta venjum og erfitt að halda út svona kúra. Er þá ekki betra að breyta lífstílnum í eitt skipti fyrir öll til hins betra, borða hollan og næringarríkan mat í leiðinni, grennast á heilbrigðan hátt og þurfa aldrei aftur að breyta um matarvenjur?